Wat hebben wij mensen állemaal met elkaar gemeen? Dat we houden van humor! Wat je leuk of grappig vindt, is natuurlijk wel weer heel erg persoonlijk, maar het is een feit dat lachen en plezier een situatie leuker, fijner, makkelijker, toegankelijker of luchtiger maakt. Wist je bijvoorbeeld dat je via spel bepaalde rituelen met je kind kan verlichten én verleuken? En dat het niet alleen helpt om jullie onderlinge band te versterken, maar het ook bijdraagt aan stressvermindering, emotieregulatie en het ontwikkelen van zelfvertrouwen? Hup, tijd voor een beetje speelsheid dus! En nee, daarvoor hoef je écht niet in de kleuterjufmodus te duiken. Beloof ik je…
Hop, in galop die trap op
Na het avondeten stormen de kids de tuin in om te spelen. Het is bijna bedtijd, maar ik laat ze net even wat langer doorspelen. Je weet wel: het bekende rekmomentje. ;-) Op een bepaald punt is de rek eruit en is het toch echt tijd om naar boven te gaan. Terwijl ik de tuin inloop, komt er direct een luide ‘neeee!’ mijn kant op. “Jawel lieverds”, reageer ik, “het is al laat, dus we gaan zo naar boven”. Je raadt het al. De een zegt niet te komen en de rest sluit zich daarbij aan. Wetende dat de was nog in de machine moet, besluit ik dat maar op te pakken. Is dat mooi gedaan en krijgen zij die paar minuten extra. Win-winnetje dus. Terug in de tuin is het nu écht tijd om naar boven te gaan. Helaas, de berichtgeving ‘komt niet aan’, want het spelen gaat vrolijk door. Nieuwe poging. Ik roep dat ik ze binnen twee minuten boven verwacht, maar ook dat werkt niet. Sterker nog: er komt een gevatte vraag terug. “Wat doe je als ik niet kom?”, joelt m’n dochter. “Dan kom ik je halen!”, reageer ik. “Dat heb ik liever!”, aldus m’n middelste. Perfect! Ik geef aan de wasmanden weg te brengen en daarna te komen. En jawel: terwijl dat punt aanbreekt, benadrukt ze doodleuk wéér dat ze niet meekomt. Mijn creativiteit wordt flink op de proef gesteld en ik besluit het helemaal anders te doen. “Wie springt er op mijn rug?”, roep ik met theatrale stem, “Ik galoppeer zo naar boven!”. Terwijl ik mijn beste paardimitatie in de strijd gooi, komt de jongste mijn kant op gerend en springt ‘ie zo mijn rug op. Samen vertrekken we in galop de trap op. Daarna springt ook de middelste op mijn rug en leggen we dezelfde route af. Na een flinke (en leuke!) ‘work-out’ realiseer ik me dat het me mooi wel gelukt is. Door dat spelelement dus…
Leren met en van kinderen: spel als communicatietool
Waarom ik start met bovenstaande situatieschets? Omdat het direct vertelt wat de kracht van een spelelement kan zijn. In sommige situaties kan ‘gewoon’ iets vragen genoeg zijn, maar in andere situaties is een grotere trukendoos nodig. Waar wij volwassenen namelijk vooral communiceren met directe woorden, communiceren kids vaak via spel. Ze zijn fysieker ingesteld dan wij, wat betekent dat als er iets (emotioneels) gebeurt, het lichaam dat vertaalt naar energie en het kind dit dus ook kwijt moet. Ook is de fantasie van een kind vele malen groter dan bij een volwassene. Iets waar het spelelement perfect op aansluit. Je kan hiermee dichterbij de belevingswereld van je kind komen - en precies op de juiste ‘knoppen’ drukken om dat ene lastige moment, zoals het aankleden in de ochtend, een stuk leuker en soepeler te laten verlopen. Hoe precies? Daar kom ik later op terug. Feit is wel dat hoe ouder we worden, hoe meer die speelsheid en fantasie verdwijnen. Iets wat ik eigenlijk heel erg zonde vind. In dat opzicht kunnen we in mijn ogen nog veel van onze kids leren. Want: er is niks mis met speelsheid. Sterker nog: het geeft ruimte aan emoties én je innerlijke kind. En ja: die mag wat mij betreft zeker wat meer de ruimte krijgen. Graag zelfs. 🙂
Voordelen: van meer verbinding tot minder stress
Het komt erop neer dat kids een situatie graag op een speelse manier aanvliegen - en dat ze dat soms zelfs nodig hebben om met hun emoties om te kunnen gaan. En eerlijk: hoe leuk/fijn is het als we als ouders hierin kunnen bijdragen? Je leert je kind niet alleen beter kennen (= verbinding), ook verlopen situaties soepeler én heb je er zelf ook nog eens lol in. Belangrijke win’s op een rij:
De band tussen ouder en kind versterkt
Samen leuke momenten delen en tegelijkertijd leren en groeien? Check! Door samen te spelen, bekijk je de wereld door de ogen van je kind. Je betreedt als het ware zijn/haar belevingswereld. Je biedt comfort, begrip, ruimte en aandacht - en dat allemaal op een manier waar je kind blij van wordt. Je legt de basis van sociale en emotionele ontwikkeling. Zonder afdwingen - en in verbinding.
Minder stress en angst, meer rust en plezier
Galopperen, dansen, zingen of verstoppertje spelen: het zijn allemaal manieren om stress en angst te verminderen. Yep: bij kind én ouder. Wanneer je lacht, komt het stofje endorfine vrij - ook wel het ‘natuurlijk geluksstofje’ genoemd. Hoe fantastisch is het dat ons lichaam dit stofje ‘gratis’ aanmaakt - en wij daar zoveel plezier uithalen? Ik noem: minder angstig, beter slapen en een fijnere blik op onszelf en het leven. Gemiste kans dus, om dit stofje niét op te wekken. Ik bedoel maar…
Emoties krijgen de ruimte (op een ‘eigen’ manier)
Spelen is dé manier om ruimte te geven aan emoties. Zeker wanneer je kind nog niet (goed) kan praten of gewoon niet zo goed weet hoe ‘ie zijn/haar emoties moet uitspreken. Want: waar geen woorden zijn, is er wél spel. Van pijn en angst tot verdriet: in hun ‘eigen’ spel kunnen zij op hun ‘eigen’ manier emoties de ruimte geven. Voorbeeld: heeft jouw dochter jullie zien ruziën? Dan kan zij haar gevoelens hierover ‘uitspreken’ via het naspelen van de situatie, bijvoorbeeld met poppen.
Zelfvertrouwen in de plus
Neem je de tijd om te spelen met je kind, dan neem je tijd om sámen te leren en ontspannen. Je laat kids ervaren dat ze fijn zijn om bij te zijn, dat ze gewaardeerd worden én geliefd zijn. Let wel: dit is enkel het geval als je er zelf ook bewust bij bent. Lees: niet tussentijds twintig keer je telefoon checken dus. Door samen te lachen en te ‘lollen’, ervaart je kind die waardering. Dé ‘brandstof’ voor zelfvertrouwen.
‘Plottwist’: je hoeft écht geen kleuterjuf uit te hangen
Wat ik overigens wel de wereld uit wil helpen, is dat spelen een soort chronisch vader-en-moedertje-spelen hoort te zijn. Of dat je per definitie in de kleuterjufmodus moet duiken om je kind te vermaken. Spelen gaat in mijn ogen over plezier maken op een manier die bij jullie als gezin past. Samen grappig doen, het gebruik van boekjes of knuffels, gekke bekken trekken of schaamteloos dansen bijvoorbeeld. Op wélke manier je dat doet, da’s dus helemaal aan jullie. En dat is juist het mooie van spel. Er zijn geen regels, het gaat erom dat het jullie past. Ook: speelsheid en spel zijn twee verschillende dingen, maar speelsheid (zoals dansen en gekke bekken trekken) is dus wél een vorm van spel. Meer lezen over speelsheid? Ik vertel er meer over in ‘De S van SANE’….
The game is on! 4 x spellen om te spelen
Dat spel dé manier is om te reguleren, lachen, ontspannen, leren én groeien moge duidelijk zijn. Ik kan er nog zo leuk over schrijven, maar de beste manier om dit te ervaren is door - jawel - te doen. Spelen dus. 🙂 Nogmaals: onderzoek vooral welke manier bij jullie past en laat je niet te veel leiden door hoe anderen het doen. Hoe het ‘hoort’. En wat je zelf ooit geleerd hebt. Er is namelijk geen goed of fout. Inspiratie nodig? Hieronder vier tips:
1. Spanning verminderen | Machtsomkeerspel
Merk je dat je kind met opgekropte spanning zit, bijvoorbeeld omdat de meester op school boos werd? Dan kan het machtsomkeerspel helpen. Kinderen hebben namelijk de behoefte om een bepaalde machtsbalans te voelen - en zo herstel je deze op spelende wijze. De rollen worden inderdaad letterlijk omgedraaid. Jij als ouder bent het kind, hij/zij als kind de boze meester. Ga mee in het spel en vertrouw op de inbreng van je kind. Geen gedreig en het hebben van verwachtingen (dat werkt averechts), maar vertrouwen op de situatie. Jouw kind leidt het gesprek. Let it flow.
2. Situatie versoepelen | knuffelpraat
Oh, deze werkt voor onze jongste en middelste zo goed! Zo merkten mijn man en ik bijvoorbeeld dat het naar-bed-gaan ritueel bij de jongste wat lastig ging. Mijn blik viel op haar knuffels, waarna ik vroeg welke knuffel haar zou kunnen helpen. Het bleek ‘Tijgertje’, waarmee we vervolgens spelenderwijs het ritueel doorliepen. Tijgertje kreeg de leiding, ik kroop in mijn rol en m’n dochter? Die ging er helemaal in op. Missie geslaagd! Meer weten? Ik vertel er uitgebreid over in deze Podcast-aflevering.
3. Overgang verzachten | Regressiespel
Een spel wat je kind zelf inzet. Voorbeeld: de situatie waarin een moeder zwanger is en waar haar oudere kind op reageert. Door te kruipen, om een luier te vragen en in ‘babytaal’ te spreken. Dit is van het kind een natuurlijke manier om de overgang van de oude naar de nieuwe situatie wat zachter te maken. Voor mij wederom het bewijs dat kinderen slimmer zijn dan we soms invullen. Door als ouder mee te doen in dit spel, help je de situaties die komen gaat stapje-voor-stapje makkelijker te maken.
Gebeurtenis verwerken | situatie naspelen
Is woorden geven aan emoties niet mogelijk of haalbaar, dan is het naspelen van een situatie een sterke emotieregulator. Zoals eerder genoemd: met twee poppen (= personen) bijvoorbeeld, via spelkaarten waar uitspraken aan worden gekoppeld of met speelgoedautootjes die andere kids moeten voorstellen. Ook: zie je dat in een ‘vast’ spel opeens elementen veranderen? Dan kan dit ook duiden op verwerking. Tip: speel mee zonder te sturen en ontdek zo wat die verandering inhoudt.
GevoelsRijke afsluiter: spelen is altijd een goed idee! Je doet er niemand kwaad mee en het is dé manier om een situatie soepeler te laten verlopen, je kind zonder woorden te laten spreken en éxtra met elkaar te verbinden. Mag ‘speelsheid’ wat meer in jullie gezin terugkomen? Dan daag ik je uit elke dag vijf minuten (ja, da’s genoeg!) met je kid(s) te spelen. Op een persoonlijke manier die bij jullie past dus. Je kind krijgt namelijk elke dag te maken met uitdagingen - en hoe fijn is het als je dit via spel ‘bespreekbaar’ kan maken? Dat bedoel ik! Wat zeg je ervan: ga je de uitdaging aan? Garantie: een waardevol pretmoment voor beide partijen. En ohja: had ik ‘connectie’ al gezegd? Veel plezier met spelen!
