In deze veeleisende en snel draaiende wereld wordt er vaak over IQ gesproken (Intelligence Quotiënt). Je weet wel: de algemene maatstaf voor ‘intelligentie’ en cognitieve vaardigheden zoals spreken, rekenen en verbanden leggen. Maar… wist je dat FQ (fysieke focus), SQ (spirituele focus) en EQ (emotionele focus) ook bestaan? Over die laatste, Emotionele Intelligentie dus, ga ik het vandaag hebben. Wat mij betreft mogen we hier namelijk meer en éérder aandacht aan schenken. Tijdens de vroege opvoeding dus! Want: een kind dat in staat is om met zijn binnenwereld om te gaan, kan de buitenwereld een stuk beter aan. Een echte superpower in ontwikkeling dus!
Nog even over IQ vs. EQ hè…
Begrijp me niet verkeerd. IQ, dus het memoriseren, begrijpen en toepassen van niet-emotionele informatie is een mooi en waardevol iets. Toch vind ik het niét slim (há, woordgrapje) als we hier in opvoeding de focus op leggen. Zo ligt het gemiddelde IQ in Nederland op 100. Dat betekent niet dat als jouw kind in zijn/haar leeftijdsgroep een lager IQ heeft, deze ‘dom’ is. Zoiets meten blijft toch een momentopname en daarnaast zegt het niets over zijn of haar EQ. De mate waarin hij/zij emoties kan aanvoelen, verwerken en reguleren dus. Niet alleen van zichzelf, maar ook die van anderen. Het kan zelfs zo zijn dat je kind een lager dan gemiddeld IQ heeft, maar EQ wise juist weer vaardiger is dan leeftijdsgenootjes. En laat die emotionele intelligentie nou nét nodig zijn om grenzen aan te geven, je hart te volgen en een écht inlevend gesprek te voeren. In mijn ogen zijn dit eigenschappen die belangrijker zijn dan goed kunnen rekenen, snel kunnen leren of vliegensvlug verbanden kunnen leggen. Het kind begrijpt namelijk niet alleen zijn omgeving beter, maar vooral zichzelf. En eerlijk: de belangrijkste en meest onvoorwaardelijke relatie in het leven, is die met jezelf. En dat brengt me weer bij de waarde van EQ. 🙂
Oké, tijd om die EQ EC uit te diepen!
In het kader van ‘de kracht van herhaling’: EQ is dus het vermogen om emoties en gevoelens te herkennen, begrijpen en reguleren. Deze te begrijpen en er vanuit daar op je eigen manier mee om te kunnen gaan. Intelligentie suggereert dat het iets is wat je hebt of niet hebt. Daarom buig ik het vanaf dit leesmoment om naar EC: Emotionele Competentie. Meer ladingdekkend - en in mijn ogen meer passend bij wat het echt inhoudt. Over die inhoud gesproken: EC gaat over de volgende vaardigheden:
Het kunnen benoemen & begrijpen van gevoelens
Wil je emoties begrijpen, dan zul je ze eerst moeten voelen en erkennen. Kan je kind zijn/haar gevoelens toestaan, benoemen en accepteren? Dan kan deze zich makkelijker kalmeren en de gevoelens laten stromen. Het resultaat? Hij/zij wordt minder in beslag genomen door emoties en heeft meer ruimte voor rust.Emotionele zelfkennis & -acceptatie
Stel je als ouder grenzen aan gedrag en sta je tegelijkertijd álle gevoelens toe, dan geef je je kind mee dat er geen ‘verkeerde’ emoties bestaan. Lees: het kind leert zichzelf én z’n gevoelens te accepteren = meer grip op emoties.Het vermogen om emoties te reguleren & impulsief gedrag te beheersen
Hoe hoger je emotionele competentie is, hoe beter je emotionele impulsen kan weerstaan. Denk bijvoorbeeld aan een frustrerende situatie, waarin je rustig weet te blijven én het geduld kan bewaren om te wachten om te krijgen wat je wilt.Empathie/inlevingsvermogen
Kan je je goed in een ander verplaatsen, dan kun je zaken als meningsverschillen en triggers beter begrijpen. Het lukt je om hier constructief mee aan de slag te gaan. Ook ben je extra goed in staat om sterke relaties met anderen op te bouwen.
Bewezen: emotioneel bewustzijn draagt bij aan geluk en succes
Yep, daar ben ik weer met een van mijn geliefde onderzoeken, dit keer uitgevoerd door Dr. John Gottman. Deze Amerikaans psycholoog-onderzoeker is voor mij een belangrijke inspirator als we het hebben over emotiecoaching. Zijn onderzoek legt bloot dat emotioneel bewustzijn en het vermogen om met gevoelens om te gaan bepalend zijn in hoe succesvol en gelukkig we zijn in het leven. Sterker nog: emotionele competentie weegt hierin zwáárder dan IQ. Want: we staan flexibeler en meer gegrond in het leven, waardoor we zelfverzekerder, intelligenter (ja, echt) en veelzijdiger op- en doorgroeien. Zoveel win’s!
Goed nieuws: trainen = groeien!
Emotionele competentie is niet iets waarmee je geboren wordt. Het is iets wat je kan aanleren en ontwikkelen. Net zoals lezen, zwemmen en samenwerken dus. Klopt, da’s goed nieuws. Dat betekent namelijk dat je als ouder een grote rol kan én mag vervullen in het emotionele groeiproces van je zoon of dochter. En eerlijk: we zouden wel gek zijn als we dat spreekwoordelijke diploma voor ‘GevoelsVerrijker’ niét binnenslepen. Zeker als je snapt dat wij als ouders eigenlijk onmisbaar zijn in dit groeiproces. Kinderen zijn namelijk niet alleen geholpen met hulp en oefening, ze hebben het ook echt nódig.
En dat begint bij? Jawel… de ouders ;-)
Inkoppertje natuurlijk, want het ‘goede voorbeeld’ geven is altijd waar het mee begint in opvoeding. Of het nu gaat over het dealen met lastige situaties, sociale vaardigheden ‘eigen’ maken of het omgaan met structuur en ritme. Kinderen hebben de fantastische superpower om informatie als een spons op te zuigen en over te nemen. Neem bijvoorbeeld jouw eigen reacties. Op je partner, je kind, vrienden of andere omstanders. De manier waarop jij met mensen omgaat, je emoties uit, is ‘brandstof’ voor jouw eigen kind. Dat betekent óók dat als je dit op een manier doet die niét helpend is (van onderdrukkend tot ontploffend), je kind het net zo goed opzuigt en ‘eigen’ maakt. Ik zeg altijd: het begint bij bewustzijn en échte aandacht. Reflecteer op je eigen handelen, voer inhoudelijke gesprekken met je kind en sta open voor feedback. Van binnenuit, maar ook van buitenaf. Een goede manier om hieraan te werken? Door jezelf af te vragen of je reageert of antwoordt op je kind bijvoorbeeld. Of door het verschil te kennen en snappen tussen ‘gedrag accepteren’ en ‘gevoelens erkennen’.
Emotionele competentie trainen? This is why
Je gaat écht van jezelf houden - inclusief ál je emoties
Ik kan het niet vaak genoeg zeggen, maar álles begint bij zelfkennis en -acceptatie. Dit zorgt ervoor dat je van jezelf kan gaan houden - met álle emoties die daarbij komen kijken. Mensen die emotioneel sterk ontwikkeld zijn, hebben dus vaak ook een groter (emotioneel) zelfbewustzijn. Ze reflecteren, leren, ondernemen actie en staan open voor groei. Denk aan het stellen van doelen, het bewaken van grenzen en het ontwikkelen van hun eigen talenten.Je leert je eigen geluk bepalen en maken
Is echt zo. Wanneer je emotioneel competent bent, voel je beter aan waar jij (niet) gelukkig van wordt. Je staat sneller optimistisch in het leven en bent minder geneigd om je geluk van externe factoren of anderen af te laten hangen. Je staat dichterbij je gevoel en zal daardoor sneller actief aan de slag gaan met dat wat je drijft. Je piekert wel (hoi ‘menselijkheid’), maar zal dit sneller omzetten naar actie. Focussen op de mogelijkheden die bij jou passen dus. Die jou blij maken. Waar jij gelukkig van wordt.Je wordt een fijner mens (om bij te zijn)
Dat brengt ons terug naar het stukje ‘empathie/inlevingsvermogen’. Niet alleen is je zelfbewustzijn hoger, ook is je sociale bewustzijn sterker. Je voelt beter aan wie en wat bij jou past, maar kan je ook beter verplaatsen in de persoon tegenover je. Dat betekent dat je jezelf sneller loskoppelt van (voor)oordelen en mensen zich prettig voelen bij je. Je staat open voor goede gesprekken, weet wat nodig is en stemt je interacties hierop af. Soms een stapje vooruit, soms een stapje naar achteren.Je leert jezelf beter uit te drukken
Sta je dichtbij jezelf en weet je wat je persoonlijke voorkeuren, waarden en overtuigingen zijn, dan is het makkelijk om jezelf uit te drukken. Je kan jezelf sneller aanpassen aan een (sociale) context - maar doet dit altijd vanuit een bewust ingenomen kader. Eentje die aansluit op wie je bent en waar je voor staat. Ja, dat betekent ook dat je een duidelijke mening hebt… zónder dat je deze opdringt aan anderen. Want: dat is dan weer waar jouw inlevingsvermogen voor zorgt. :-)
Emotionele competentie trainen? This is how
Gezonde copingstrategieën ontwikkelen
Copingstrategieën zijn manieren om met stress, lastige situaties, tegenslagen en overweldigende gevoelens om te gaan. Ongezonde voorbeelden zijn vermijden, passiviteit en onderdrukking. Gezonde voorbeelden zijn bewegen, praten en rust nemen. Iets met het goede voorbeeld geven en bewuste aandacht. Ja, ben ik weer…Spelletjes spelen!
Wist je dat spelen voor kinderen dé manier is om te verbinden? Ja echt, lees zelf maar! Het draagt bij aan hun ontwikkeling en is daarmee the way to go om nieuwe dingen te leren. Zaken als wachten op je beurt, samenwerken, jezelf uiten en oplossingen bedenken komen spelenderwijs aan bod, zonder dat het ‘zwaar’ voelt. En, goed nieuws, ik heb hiervoor dé tool ontwikkeld. Vertel ik je zo meer over!Mindfulness = In het ‘nu’ leren zijn
Ho, stop! Daarmee bedoel ik dus geen zweverige bedoelingen (hoewel zo nu en dan zweven best fijn kan zijn). Mindfulness is namelijk niets meer dan in het ‘hier en nu’ zijn. Je aandacht er vol bij hebben, écht voelen wat je voelt en écht zien wat je ziet. Vertragen dus, en af en toe die telefoon even wegleggen bijvoorbeeld. Multitasken wordt vaak als talent gezien, maar in mijn ogen zit het échte talent in het ‘nu’ zijn, zonder afleiding. En ja, ook hierbij gaat mijn tool, waarover ik zo meer vertel, helpen. 🙂Verbindend Ouderschap
Mag natuurlijk niet ontbreken in dit lijstje. Waar veel opvoedmethoden zijn gericht op gedragscontrole (straffen en belonen), focust verbindend ouderschap op verbinding, afstemming en emotieregulatie. Geen methode, wel een langetermijndoel dat kinderen laat opgroeien tot authentieke en veerkrachtige wezentjes die dichtbij zichzelf staan. Iets waar ik me dagelijks hard voor maak, en waar ik jou met liefde in meeneem. Op m’n website, via LinkedIn en natuurlijk: in het echte offline leven.
Nu we toch bezig zijn: deze zaken mag je skippen…
Waar een ‘wel’ is, is ook een ‘niet’. Zoals hierboven al een beetje verklapt wordt, staan straffen en belonen haaks op het stimuleren van emotionele competentie. Je leert je kind hier namelijk mee dat bepaalde (en oprechte) emoties ‘fout’ zijn. Straf je je kind, verhef je je stem of negeer je hem/haar juist? Dan oordeel je over zijn/haar emoties en zie je zijn/haar gevoelens dus niet. Dit kan je kind niet alleen onnodig onzeker maken, ook gaat het ten koste van jullie onderlinge verbinding. Daarnaast leert deze dat het uiten van ‘negatieve’ emoties vervelende gevolgen heeft, waardoor de kans groot is dat deze bijvoorbeeld onderdrukt worden. Oftewel: de EC krijgt niet de ruimte om zich volledig te laten zien - laat staan zich te ontwikkelen. Tip: draai de situatie eens om en zie deze ‘negatieve’ situaties als kans om met elkaar te genezen, groeien en verbinden. Dit zijn namelijk met uitstek dé momenten om dichterbij elkaar te komen. En als je dan toch bezig bent, GevoelsRijke ouder, pak dan ook gelijk de kans aan om jezelf te verwonderen over het vermogen van je kind om te leren. Niet te veel afdwingen dus, maar meer vertrouwen op zijn/haar acties. Kids hebben namelijk een aangeboren kracht om zich te ontwikkelen tot goed functionerende volwassenen. Geef je zoon/dochter de ruimte om op zijn/haar ‘eigen’ manier te reageren en spring bij waar nodig. Met een luisterend oor bijvoorbeeld - of een hand om aan vast te houden. Zo leren zij zichzelf kennen - en staan wij aan de zijlijn als trouwe supporters.
Tijd voor de helpende tool: GevoelsRijk oefenset
Toegegeven: ik kan nog úren (en bladzijden) doorgaan over het ontwikkelen van dat emotionele talent. Sterker nog: dat heb ik al gedaan. ;-) In mijn GevoelsRijk oefenset vind je namelijk heel veel materialen waarmee je, samen met je kind, op praktische én leuke wijze aan de slag gaat met emotionele groei en ontwikkeling. Aan de ene kant een zeer uitgebreide gids (80 p.) met handige info en acties voor jou als ouder. Aan de andere kant heel veel visueel materiaal om mee te oefenen en spelen. Precies: dé manier van leren die voor kinderen zo goed werkt. De inhoud:
Set A3-posters: sterk in looks en inhoud
Gevoelskaartjes: 2 x 32 memorykaartjes met mooie illustraties
Supporterskaartjes: 28 x support om uit te kiezen
Kaartendeck GevoelsRijk hulpkaartjes: 52 x ‘alle gevoelens zijn welkom’
Oefenkaarten: 10 x dubbelzijdige kaarten met regulatie-oefeningen
Uitgebreide digitale gids: 80 bladzijden aan lees- en actievoer voor jou als ouder
Spelen + visualisatie + mindfulness = groeien maar!
Waar emoties voor kinderen vaak lastig(er) te uiten zijn, werken visualisaties heel erg prettig. Daarom ligt de focus bij deze oefenset op mooie en treffende illustraties. Ook zitten er oefeningen in om emoties te reguleren en in het moment te leven. De combinatie van spelen, visueel materiaal en mindfulness maken deze oefenset dé tool voor GevoelsRijke ouders en kids. Dat vind ik niet alleen zelf trouwens, maar dat koppelen ook de ouders, verzorgers, scholen en zorgprofessionals terug die er al mee werken. En ja, daar ben ik heel erg trots op. Dat is namelijk precies waarom ik doe wat ik doe. 🙂 Reviews (en meer) lezen? Dat kan hier. Direct bestellen. Tof! Dat doe je via onderstaande button.
GevoelsRijke afsluiter: om kunnen gaan met emoties = een superpower! Het brengt je dichterbij jezelf, maakt je een fijner mens om bij te zijn en creëert meer ruimte voor oprechte verbindingen. Hoe fantastisch is het dat je als ouder dit cadeau aan je kinderen kan schenken? In de vorm van het geven van het goede voorbeeld dus - en door samen, met elkaar, te oefenen. Onthoud: je bent geen magiër en mág hulp accepteren. Als ouders hoeven we niet alles te kunnen - en is hulp inschakelen juist iets heel krachtigs. Of dit nu in de vorm van een helpende tool, goed gesprek of professionele hulp is. Want, ik blijf het zeggen: samen staan we sterker. Succes!
