Is jouw gezin verrijkt met meerdere kinderen? Lucky you! Want wat is het hebben van zo’n ‘groot’ gezin rijkdom, ook al kan het - jawel - soms best een uitdaging zijn. Uit ervaring weet ik dat in zulke gezinnen vrijwel altijd die ene, prangende vraag wel een keer wordt gesteld. “Maar papa/mama, van wie houd je het meest?”. Een tikkeltje ongemakkelijk? Lastig om te reageren? Begrijpelijk, zeker als je deze vraag voor het eerst voor je kiezen krijgt. Tóch is die vraag zo gek nog niet. Zeker niet als je de vraag áchter de vraag weet te vinden…
Het gezellige gezin met broer en zusjes
Stel: je hebt een gezin met drie kids. Ik zeg maar even: een grote broer en twee zusjes. Waar ze met elkaar spelen, lachen en knuffelen, hebben ze ook momenten dat ze elkaar in de spreekwoordelijke haren vliegen, op elkaar mopperen of stiekem een beetje jaloers op elkaar zijn. Het is ‘normaal’ dat kinderen in één gezin deze emoties voelen. Hoe een kind een situatie bekijkt, is namelijk een gekleurde en korte waarneming in het grotere geheel. Het kan bijvoorbeeld zijn dat de jongste dochter op een bepaald moment meer aandacht krijgt. Of dat de grote broer die ene week meer complimentjes ontvangt. Of dat de andere dochter tijdens dat gezinsuitje extra veel knuffelt met papa. Als ouders onder elkaar weten we dat dit níks te maken heeft met ‘meer of minder houden van’. Als kind kan het echter wel onzeker maken, waar de ‘van-wie-houd-je-het-meest-vraag’ de uiting van kan zijn.
“En ik dan?”
Over onzekerheid gesproken: als ouder hoef je niet bang te zijn dat je kind daadwerkelijk denkt dat je minder van hem of haar houdt. Het is een signaal dat deze iets voelt. Een onderliggende emotie. Of een bepaalde nieuwsgierigheid. Getriggerd door bijvoorbeeld een van bovenstaande voorbeelden, maar het kan ook een hele andere trigger zijn (want hey: persoonlijk ;-)). Met broertjes en zusjes om je heen is het anders opgroeien dan wanneer je enig kind bent. Aandacht wordt verdeeld en gaat niet altijd gelijk op. En dan hebben we natuurlijk ook nog te maken met unieke persoonlijkheidjes en waarnemingen, waardoor een bepaalde situatie kan zorgen voor onzekerheid, angst, de vraag om bevestiging of noem maar op. Hoe dan ook: de vraag is belangrijk, maar het antwoord nóg belangrijker…
Van ‘lege’ reactie…
Wanneer je de vraag krijgt van wie je als ouder het meest houdt, is het makkelijk om te antwoorden “Van jullie allemaal evenveel natuurlijk!”. Maar wat zegt dit antwoord eigenlijk? Hoe geef je die kleine vragensteller hiermee het gevoel dat hij/zij er als uniek kind, uniek persoontje, uniek wezentje toe doet? Dat je van hem of haar houdt om wie hij/zij is? Ai, da’s een confronterende, hè? En da’s nou precies waarom ik hem erin gooi. Een antwoord kan aan de oppervlakte namelijk als liefdevol en bevredigend voelen, maar voor de ontvanger totaal anders binnenkomen. Sterker nog: dit antwoord is eigenlijk heel erg generaliserend. Zonde, want zo doe je jouw one of a kind kid stiekem best wel tekort. Het kan helpen door je te realiseren dat al je kinderen uniek zijn - en ook behoefte hebben aan unieke waardering. Sterker nog: op dit moment geef je al jouw kids al een gepersonaliseerde dosis liefde. Want: waar andere behoeften en persoonlijkheden zijn, daar zijn andere manieren van reageren en liefhebben. Lees: voor elk kind ben je een andere ouder.
…naar reactie die de kern raakt
Oké, we gaan door op die unieke persoonlijkheden en behoeften. Dat is namelijk waar de kern van de oorspronkelijke vraag (“Van wie houd je het meest?”) ligt. Als je je hier bewust van bent, zul je minder snel een ‘leeg’ of gestandaardiseerd antwoord eruit slingeren. Sterker nog: het is juist een moment om even stil te staan. Niet direct terug te zenden, maar het gesprek aan te gaan. Vraag bijvoorbeeld eens waar deze vraag vandaan komt. Wat er gevoeld wordt. Of er iets is voorgevallen/gezien/gehoord, waardoor deze vraag opborrelt. Op die manier achterhaal je het gevoel achter de vraag en geef je antwoord op de essentie, niet op het middel (de vraag dus) om die essentie over te brengen.
Juist: de vraag áchter de vraag ‘vangen’!
Wanneer je dit gesprek met je kind voert, geef je aan dat je hem/haar ziet en hoort. Dat gevoelens ertoe doen en jij deze als ouder serieus neemt. Het is niet alleen een manier om verbinding aan te gaan. Ook is het een manier om onzekerheden, angsten en twijfels weg te nemen. En laten we eerlijk zijn: dat gebeurt niet als je, lekker snel en op de automatische draaistand, roept dat je van iedereen evenveel houdt, om vervolgens weer verder te gaan met het opvouwen van die stapel was. Het is het unieke en persoonlijke karakter dat échte waarde en betekenis toevoegt.
Voordat je de diepte induikt…
Voordat je de diepte induikt met je kind, is het natuurlijk wel fijn dat je eerst antwoordt heel veel van hem/haar te houden. Die bevestiging te geven. Op een ‘warme’ manier dus, die recht doet aan het unieke ‘denken en zijn’ van je kind. Dat creëert verbinding én opening voor dat diepere gesprek. Richard Weissbourd, Amerikaanse kinder- en gezinspsycholoog aan Harvard University, stelt dat het allemaal gaat om het waarderen van onze unieke kinderen - en dat ze hier ook de intrinsieke behoefte aan hebben. “Je kan op verschillende manieren van je kinderen houden, net zoals je ze op verschillende manieren kan waarderen”, aldus Weissbourd. Ga je dat vertalen naar een reactie op de vraag “Van wie houd je het meest?”, dan is - volgens hem - het volgende antwoord passend:
“Het gaat niet om hoeveelheid. Ik houd onwijs veel van jullie allemaal. We hebben verschillende banden met elkaar - en ik heb voor jou unieke gevoelens. Jullie zijn namelijk verschillende mensen. Maar… onderaan de streep houd ik heel erg veel van jullie allemaal. Ik zou nooit kunnen zeggen dat ik van de een meer houd, dan van de ander.”
“En die hele jonge kids dan?”
Natuurlijk is zo’n gesprek en diepere bevestiging niet bij elk kind realistisch. Leeftijd bijvoorbeeld, kan hierin een rol spelen. Is je kind net wat te jong voor bovenstaande reactie? Dan stelt Weissbourd wél dat het een prima reactie is om te zeggen dat je ‘van alle kids in het gezin evenveel houdt’. Waarom? Omdat dit een reactie is die jonge kids begrijpen. Pas als kinderen ouder worden, zullen ze meer en meer behoefte hebben aan een meer genuanceerd antwoord. Het is dus een kwestie van leeftijd én je kind kennen - en zo aanvoelen wanneer welk antwoord passend is.
Rollen omgedraaid: wat zou jij antwoorden?
Hoe kan je jouw kind beter begrijpen, dan de rollen eens om te draaien? Yep, je raadt het al: dat is wat ik aan je ga vragen om te doen. Stel je voor: je bent weer heel even kind en jouw ouders vragen aan jou van wie jij het meeste houdt. “Van papa of van mama?”. Wat zou deze vraag dan met je doen? En welke gevoelens roept dit bij je op? En natuurlijk: wat zou je antwoord zijn? Ik daag je uit om hierover na te denken en je reactie, gevoelens en andere hersenspinsels op te schrijven. Extra tof als je dit met me deelt. Ik ga graag persoonlijk met je in gesprek. Want: samen staan we sterker. En: je hoeft het niet alleen te doen.
GevoelsRijke afsluiter: vragen zoals “Van wie houd je het meest” zijn een uiting van diepere gevoelens en emoties. Het is niet díe vraag, maar de vraag eráchter die het verhaal vertelt. Zeker in een gezin met meer kids kunnen onzekerheden getriggerd worden. Aandacht wordt immers verdeeld - net zoals dat de perceptie persoonlijk is. Het is aan jou als ouder om je kids te ‘horen’, precies zoals het bij hen specifiek past. Want zeg nou zelf: word jij zelf blij van een generaliserend antwoord? Of ga je juist stralen van een antwoord waarin JIJ afzonderlijk gehoord wordt, precies omdat je bent wie je bent? Je snapt: een strikvraag. ;-) Ik zeg: een ode aan unieke liefde! Dat is wat we allemaal, stuk voor stuk, verdienen.
