Wat wij mensen allemaal met elkaar gemeen hebben? Dat we gehoord en gezien willen worden. Geliefd en begrepen door de personen die er voor ons toedoen. Iets waar ‘het uitspreken van de juiste woorden op de juiste manier’ een heel belangrijk onderdeel van is. Zoomen we in op de opvoeding van onze kids, dan is deze benadering éxtra belangrijk. Het legt namelijk de basis van hoe ze naar ons, zichzelf en de wereld kijken. De essentie? Alle gevoelens erkennen, niet te verwarren met alle gedragingen accepteren. Ik leg het je uit…
Woordje vooraf van Maslov
Voordat we dieper duiken in de verschillen tussen erkenning van gevoelens en acceptatie van gedrag, neem ik je mee in de beroemde motivatiepiramide van de Amerikaanse klinisch-psycholoog Abraham Maslov. Hierin staat beschreven dat ‘erkenning’ een van de vijf basisbehoeften van de mens is. Eentje waarmee we állemaal geboren worden - en waar dus élk kind naar verlangt. Sterker nog: Maslov onderbouwt dat ‘erkenning’ direct komt na levensbehoeften als eten, drinken, bestaanszekerheid en sociaal contact. Extra reden dus, om dieper in te gaan op dit topic. Oké, door naar de inhoud! Want wat is erkenning eigenlijk?
(Gevoelens achter) gedrag goedkeuren
Wanneer we gedrag accepteren, keuren we iets goed wat iemand doet. De actie dus. Hebben we het over het erkennen van gevoelens, dan accepteren we de beleving. Lees: de gevoelens, wensen en behoeften achter die actie. Dat betekent dat als je jouw kind erkenning voor zijn gevoel geeft, je niet per se achter het actiematige resultaat van die gevoelens hoeft te staan. Dit is vooral in lastige situaties een effectieve manier van handelen. Zie het als een diepgaande manier om je kind het gevoel van begrip te geven. Te luisteren naar zijn of haar ‘innerlijke zelf’. Want: hoe een kind iets tot uiting brengt - hoe slecht het ook is - is altijd het resultaat van diepere gevoelens daarachter. Ben je als ouder in staat deze gevoelens te erkennen (zonder de actie dus altijd maar te accepteren), dan geef je jouw kind de kans om die gevoelens los te laten - en door te gaan. De binnenwereld van je kind accepteren dus, maar wél eventueel schadelijk gedrag begrenzen.
“Ongewenst gedrag accepteren? Dacht ‘t niet!”
In opvoeding willen we als ouders onze kinderen zo mooi mogelijk laten opgroeien. Ongewenst gedrag goedkeuren? Dat doen we natuurlijk liever niet. Logisch, want vriendelijk gedrag siert de mens. Maar… wat gebeurt er vaak in zo’n lastige situatie? Omdat we bang zijn dat ongewenste gedrag goed te keuren, gaan we er juist tegenin (= intuitief). We keuren het af, roepen hard ‘nee’ en geven géén erkenning voor de gevoelens erachter. Bang om de ‘slechte daad’ te accepteren en je goedbedoelde opvoeding te dwarsbomen (= contra-intuïtief). Precíes het punt waar die oh-zo-fijne erkenning om de hoek komt gluren…
Situatieschets: op naar de speelgoedwinkel!
Het accepteren van gedrag en het erkennen van gevoelens kan op papier, zeker als je het snel leest of er niet helemaal bij bent, best op elkaar lijken. Ga je het in de praktijk - bewust en met aandacht - doorvoeren, dan zul je de verschillen in resultaat merken. Stel je bijvoorbeeld eens voor dat je met je kind in de speelgoedwinkel staat. Met grote ogen gluurt hij naar dat metershoge schap vol speelgoedauto’s. Thuis puilen de kasten uit met speelgoed op vier wielen, dus kies je ervoor nu niets nieuws te halen. Je kan direct de ‘nee’ uit de spreekwoordelijke mouw toveren - of kiezen voor het erkennen van zijn gevoelens en de ‘nee’ gevoelsrijker verpakken…
Niet accepteren, geen erkenning
"Nee lieverd, dat gaan we niet doen. Je hebt meer dan genoeg. Nu wil ik er niks meer over horen. Kom, we gaan."Niet accepteren, wél erkenning
"Oh ja, dat is wel een leuke auto zeg! Zou goed passen bij je garage thuis. Ik ga nu niks kopen. Vind je het anders leuk om dit op je verlanglijstje te zetten? Dan maken we er (alvast) een foto van.”
De kracht van gevoelens erkennen
Welke optie denk jij dat het beste werkt? En eerlijk: als jij in zo’n situatie vanuit je intuïtie zou handelen, hoe zou je dan reageren? In de praktijk zien we vaak dat het stukje erkenning (‘Ik snap je gevoel’) vergeten wordt en we direct overgaan op de ‘waarom niet’-boodschap. Iets wat trouwens niet gek is - en ook niet fout. Gevoelens erkennen is namelijk eenvoudig, maar niet gemakkelijk. Dat is dus te herleiden naar de angst om de situatie alleen maar erger te maken - en jezelf daarmee het gevoel te geven dat je opvoeding faalt. Maar… wist je dat deze angst bijna altijd ongegrond is? Dat het erkennen van gevoelens op de lange termijn zelfs bijdraagt aan het…
voorkomen van tranen en driftbuien?
vergroten van het onderlinge vertrouwen?
durven delen van gevoelens?
stimuleren van de emotionele intelligentie?
verlichten én begrijpen van een situatie?
grootbrengen van een kind dat zich geaccepteerd, geliefd en gesteund voelt?
Handige tool als supporter: poster ‘Geliefd’
In het kader van ‘alle hulp is welkom’ ontwikkelde ik de poster ‘Geliefd’. Een handige én mooi vormgegeven tool, bomvol uitspraken in het teken van erkenning. Warme woorden die de cirkel van ‘gehoord - gezien - begrepen - geliefd’ rondmaken, en daarmee een waardevolle tool in je opvoeding vormen. Extra leuk: de poster is in twee kleuren te krijgen, zodat je zelf de variant kan kiezen die het beste bij jullie past. Ook: de poster wordt geleverd inclusief kaartjes met dezelfde zinnen. Je weet wel: om te geven, verstoppen of spontaan achter te laten. Want: sharing is caring. 🙂 Ohja: je scoort ‘m nu met een leuke korting! Geen €12, maar slechts €7. Een kleine investering die een groot verschil maakt. Beloofd!
GevoelsRijke afsluiter: ik daag je uit om de komende tijd te oefenen met het geven van erkenning. Te kijken wat dit voor jullie doet. En… als het een keertje niet lukt, daar ook niet over te oordelen. Want: je doet je best, en dat is meer dan genoeg. Vind je het lastig om de erkenning toe te passen? Trek de situatie dan eens terug naar jezelf. Vraag jezelf af hoe fijn jij het vindt als iemand aangeeft jou te begrijpen. Of zoals Magda Gerber (Jonge Kind specialist) het mooi verwoordt: “We all need someone who understands”. Says it all, right? Niks meer aan toe te voegen dus! Ik wens je veel succes - en als je hulp nodig hebt, dan weet je me te vinden.
