Van time-out naar time-in: een gegarandeerde win

Daar staan jullie weer, recht tegenover elkaar. Je kind stampvoetend en gillend in protest, jij met je handen in het haar en zoekende naar de snelste oplossing. Hup, voor je het weet gooi je die time-out in de strijd. Een lekker pauzemomentje waarbij je jouw kind naar zijn/haar kamer sleept, zodat deze eens goed kan nadenken over dat ‘slechte’ gedrag. Na een fysieke worsteling trek je de deur van de slaapkamer dicht - in de hoop dat je kind over een kwartiertje gekalmeerd én een stuk wijzer de trap afloopt. Oké, spiegel erbij: wie houd je hier nu voor de gek? Niet alleen je kind, maar ook jezelf. Want: in plaats van de échte emoties te ‘zien’, duik je er voor onder. Klinkt verdacht veel als een afwijzing, niet? Ik zeg: time- en tune in, want dat kan beter…

Lekker op adem komen, toch?

Tuurlijk, time-outs lijken een logische oplossing. Ze zijn (hopelijk) niet gewelddadig, maar trekken toch de aandacht van je kind. Het geeft een rustpauze als de emoties hoog oplopen, waarin beide partijen op adem kunnen komen. Maar… zo’n time-out richt zich totaal niet op die dieper liggende gevoelens en emoties. Je weet wel, alles wat er borrelt ónder dat hinderlijke gedrag . Je focust puur op het veranderen van gedrag, terwijl de duurzame en liefdevolle oplossing zit in het ‘horen’ en ‘zien’ van de emoties en gevoelens eronder. Als je die weet te bereiken en daar - keer op keer - oprechte aandacht voor hebt, dan zal dat hinderlijke gedrag sneller afnemen - of zelfs minder vaak voorkomen. Met een time-out ga je tegen de haren van zo’n begripvolle ouder-kindrelatie in. Zo’n pauze is eigenlijk een hele duidelijke vorm van straffen, waarbij je indirect zegt dat minder fijne emoties niet welkom zijn. En je weet hoe ik tegenover het concept ‘ straffen en belonen ’ sta, samen met héél veel ervaren onderzoekers….

Een time-out van verbinding. Oeps…

Nu we het toch over die onderzoekers hebben: onder andere Alfie Kohn bewijst dat belonen en straffen het gedrag van kinderen niet verbetert. Een studie van het National Institute of Mental Health bevestigt dit nog eens dubbel. Deze laat zien dat kinderen die met time-outs worden gestraft, zich daarna juist sléchter gaan gedragen dan kids die géén time-outs krijgen. Precies: het tegenovergestelde effect dus. Wat mij betreft totaal geen verrassing, want uiteindelijk hebben alle kinderen - alle mensen -  behoefte aan het gevoel van verbondenheid. En laat zo’n time-out nou letterlijk een time-out zijn van die verbinding. Een overschot aan scheurtjes (= time-outs) in die verbinding, veroorzaakt uiteindelijk een groot gat. Een mooie reden om die verkapte negeerknop de deur te wijzen en de gevoelens van je kind juist binnen te laten.

Lichaam en geest communiceren met elkaar

Wanneer we uitdagend gedrag, om het zo maar even te noemen, gaan behandelen met vluchtgedrag (time-out dus), verstoor je de balans tussen lichaam en geest. De kunst is juist om te voelen wat er aan de hand is. Er naar te luisteren, het te bespreken. Om lichaam (gedrag) en geest (gevoelens) aan elkaar te koppelen. Beide staan namelijk nauw in verbinding met elkaar - en kan je simpelweg niet lostrekken. Onze obsessie met time-outs is volgens Mona Delahooke, gerenommeerd kinderpsycholoog, een weerspiegeling van verouderde opvattingen dat al het gedrag gemotiveerd is. Tuurlijk, time-outs zijn beter dan het gebruik van geweld, laten we daar duidelijk over zijn. Op de lange termijn zien we echter wel dat time-outs hinderlijk gedrag juist verergeren. Dat wat we willen bereiken (beter gedrag) juist niet wordt bereikt. En dat brengt me bij het onderstaande lijstje…

6 x redenen om die time-out de deur te wijzen

1. Je plant een giftig zaadje: ‘Ik voel me een slecht mens’
   Ja, dat is wat een kind voelt, als jij time-outs inzet. Je bevestigt het vermoeden dat deze slecht bezig is, waardoor niet alleen het zelfbeeld verslechtert, maar ook het hinderlijke gedrag toeneemt. Want: mensen die zich slecht over zichzelf voelen, gedragen zich ook slecht. Ik zeg: doorbreken die cirkel.

2. Je gaat emoties uit de weg, in plaats van deze te ‘zien’
   Stuur je een kind alleen naar de slaapkamer of strafhoek, dan trek je deze letterlijk uit de situatie én ontneem je hem/haar de kans om met de emoties om te gaan. Ja, hij/zij zal vast tot rust komen in die time-out, maar emoties herkennen en begrijpen? Daar is geen ruimte voor. Helpend en ondersteunend? Vul maar in.

3. Je triggert de angst voor verlatenheid
   Ai, die doet pijn om te lezen, hè? Time-outs worden aangedreven door angst. Je verbant een kind, terwijl deze eigenlijk signalen geeft je juist nodig te hebben. Met een pauze-moment trigger je de angst om verlaten te worden, waardoor het kind zich gedwongen voelt om te gehoorzamen. Niet omdat deze de situatie begrijpt, maar puur omdat deze bang is om jou kwijt te raken. Oneerlijk én schadelijk dus.

4. Je moedigt het onderdrukken van emoties aan
   Nope, niet letterlijk, maar het is in feite wel wat er gebeurt. Wat je eigenlijk zegt? Dat enkel ‘positieve’ emoties welkom zijn - en dat ‘negatieve’ emoties worden bestraft. Emoties die elk kind - elk mens - heeft en heel normaal zijn. Strooi je te vaak met time-outs, dan kan je kind deze ‘negatieve’ emoties onbewust gaan onderdrukken. En we weten allemaal wat er gebeurt met de deksel op een pan die overkookt…

5. Time-outs zijn ‘voer’ voor machtsstrijd

Een time-out is hét ingrediënt voor een gezellig machtsspelletje. Van een woordenwisseling tot een fysieke worsteling: met alle macht probeer je jouw kind naar die time-out te slepen. Deze voelt zich ongezien en krijgt in zijn/haar pauze-moment alle tijd om wraakfantasieën te creëren. Niet gek, want voor zij/haar gevoel begin jij met wraken. En jij… jij geeft het goede voorbeeld, toch? ;-)

6. Je legt het probleem bij je kind = blind voor oplossing
Met een time-out zeg je eigenlijk dat je kind fout bezig is - en dat hij/zij het probleem is. Maar wist je dat je hierdoor ook blind wordt voor de échte oplossing? De key is namelijk dat jij je kan inleven in je kind - en zo snapt waar de gevoelens, emoties en gedragingen vandaan komen. Een time-out creëert letterlijk en figuurlijk afstand en helpt daarmee escalaties juist in de hand. Willen we niet!

Kleine uitzondering op het skippen van de time-out…

Voordat we doorgaan naar een effectieve tegenhanger, wil ik benadrukken dat een time-out voor ons als ouders wél helpend kan zijn. Wanneer een situatie je te veel wordt bijvoorbeeld. Of als je voelt dat je de controle dreigt te verliezen. Zo stap ik zelf soms ook uit een situatie en benoem ik dit naar de kinderen. Nu zij ouder worden, zie ik dat ze dit zelf soms ook doen als die behoefte daar is. Ja, een time-out uit eigen ouderlijke beweging nemen is dus zeker een goed idee, maar enkel als de intentie is om zélf tot rust te komen/na te denken/afstand te nemen. Niet om jonge kinderen uit een situatie te trekken, terwijl ze een chaos van gevoelens ervaren. Oftewel: kinderen kunnen het nemen van een time-out leren, maar wel met behulp van een ervaren ouder. Neem je afstand? Geef dan duidelijk aan waarom. Wil je grenzen aangeven? Dan kan je er voor kiezen om sámen uit een situatie te stappen. Het gaat allemaal om de intentie, waarin er altijd ruimte is voor gevoelens en emoties. 

Bye, time-out! Time-in is taking over

Genoeg over die time-out, want de oplossing is vele malen leuker. Althans…. áls je wilt afrekenen met bovenstaande effecten, maar die leg ik even bij jou. ;-) Ik presenteer: de time-in. Het tegenovergestelde van een time-out en daarmee precies wat een kind nodig heeft. Door (met elkaar) in het moment te zijn, werk je juist aan het ‘zien’ en ‘horen’ van die emoties. Niet alleen kan jij je kind zo beter begrijpen, ook leert je kind zichzelf en zijn gevoelens beter te begrijpen. Door gevoelens op te merken en er woorden aan te geven, werken kids aan het vergroten van hun emotionele competentie. Belangrijk is wel dat je dit in een veilige omgeving doet, zodat je kind de (mentale) ruimte voelt om zichzelf stapje voor stapje bloot te geven. Lukt het je om dit samenzijn regelmatig in te lassen en die afstandelijke time-out de deur te wijzen? Dan creëer je voor je kind een ruimte waarin álle emoties welkom zijn. Een plek waar deze zich geliefd en gesteund voelt, terwijl deze tegelijkertijd leert om effectief met gevoelens om te gaan. En dat allemaal met jou als supporter aan zijn/haar zijde. Hoe waardevol en warm is dat?

Inlevingsvermogen, geduld en begrip 

Wie zoekt naar een specifieke handleiding voor een time-in, moet ik helaas teleurstellen. Het hele ding met een time-in is dat je als ouder aanvoelt wat je kind nodig heeft. Dat vergt inlevingsvermogen, geduld en begrip. Je kind kan bijvoorbeeld eerst op afstand met zijn knuffel willen spelen, misschien wel een knuffel van jou willen of juist iets willen zeggen. Het gaat erom dat je jouw zoon of dochter probeert te snappen - bij die onderliggende emoties kan komen - en de belevingswereld leert te begrijpen. Vanuit daar kan je vanuit verbinding die time-out succesvol invullen. Maar succesvol, da’s dus altijd persoonlijk.

En je weet ‘t: het goede voorbeeld wordt gegeven door…

JOU! Ik kan het niet vaak genoeg zeggen, maar jij als ouder hebt invloed op hoe je kind zich gedraagt. Je kan nog zoveel roepen en aanleren, maar kinderen kopiëren uiteindelijk toch het gedrag van hun ouders. Dit is een natuurlijk instinct - en daarmee een zegen of juist een vloek. Of het een zegen of een vloek is, heb je dus zelf in de hand. Ben jij geneigd om in lastige situaties te gaan gillen, met je vinger te wijzen en boos te worden? Dan is de kans groot dat je zoon of dochter dit gedrag imiteert. Blijf je rustig, ga je het gesprek aan en laat je zien dat emoties er mogen zijn? Dan is de kans groot dat je kind dit overneemt. Dat deze voelt dat zijn/haar gevoelens oké zijn en erover durft te spreken, in plaats van te vluchten.

De voordelen van een time-in

Ik zeg: pak het lijstje met de nadelen van de time-out erbij, want precies het tegenovergestelde is wat je krijgt als je kiest voor een time-in. Zoals omschreven helpt het bij het vergroten van de emotionele competentie van je kind, maar ook zaken als zelfbewustzijn, empathie en probleemoplossend vermogen krijgen de kans om te groeien. Lukt het je om tijdens uitdagende situaties met elkaar in verbinding te komen, op een manier die passend is voor jullie, dan ervaren jullie het volgende:

• Het werkt verbindend
  De relatie tussen jou en je kind krijgt een krachtigere basis.

• Je kind voelt zich goed over zichzelf
  En ook opgelucht trouwens, want deze kan zijn eerlijke ei kwijt bij jou.

• Je kind leert dat álle gevoelens er mogen zijn
  Van leuk tot minder leuk: voelen is menselijk - en die boodschap geef jij mee.

• Je kind leert dat ‘ie op hulp mag rekenen, als deze dit nodig heeft
  Want afzondering? Dat is niet jullie manier. Luisteren en invoelen? Dat wel.

• Je kind voelt zich begrepen, gezien en gehoord
  En dat allemaal omdat jij een veilige omgeving creëert. Schouderklopje!

• Veiligheid van ouders = altijd dichtbij
  De basisbehoefte waar elk kind behoefte aan en recht op heeft.

• Een time-in brengt ons dichter bij onszelf… en elkaar
  Terwijl een time-out juist boze gevoelens en afstand triggert. De boodschap lijkt me duidelijk. Time-in = in!

Van tegenstander naar medestander

De belangrijkste behoefte van een kind is hechting. Hechting aan een ouder die een veilige omgeving creëert. Hechting aan een volwassene die de leiding neemt in de ‘reis’ om zo authentiek mogelijk volwassen te worden. Een time-out ‘straft’ een kind door die hechting tijdelijk af te nemen, omdat hij/zij ongewenst gedrag vertoont. Het brengt kinderen in staat van stress, met de boodschap dat dit hen zal leren om zich beter te gedragen. We gaan voorbij aan de emoties en gevoelens onder het gedrag, terwijl dat juist is waar de oplossing (=verbinding) ligt. Wil je hechting creëren, dan is het belangrijk dat je kind jou als medestander (time-in) ziet - en niet als tegenstander (time-out). Een héle belangrijke, want als team sta je áltijd sterker. 

Conclusie? Hechting = heilig

De boodschap is helder. Verruil je de time-out voor de time-in en weet je dit structureel door te voeren? Dan zul je merken dat situaties minder snel escaleren en emoties beter begrepen worden. Zie een time-in als een uitnodiging aan je kind om zichzelf te zijn. Om alle emoties ‘mee te nemen’ - hoe mooi of moeilijk deze ook zijn. Een onvoorwaardelijke schouder waarop je kind kan leunen - en waarvan ‘ie weet dat deze er altijd is als hij/zij deze nodig heeft. Een verbinding die niet alleen zorgt voor een betere onderlinge relatie, maar ook voor een emotioneel sterkere ontwikkeling van je kind. Eentje waarmee deze doorgroeit tot een volwassene die op zichzelf én zijn emoties vertrouwt. Yep, hechting dus. Een basis die je op jonge leeftijd legt, maar waarvan je kind zijn leven lang de waardevolle vruchten plukt.

GevoelsRijke afsluiter: weer even terug naar het intro, waarin je kind stampvoetend protesteert en jij met je handen in het haar staat. Wát nou… als je verder kijkt dan die stampende voetjes? Wat nou… als jij je handen uit je haren haalt? Verruil het idee van die time-out eens voor het plan van die time-in en laat je leiden door verbinding. Kom dichterbij elkaar, voel aan wat nodig is en geef je kind tijd en ruimte om gevoelens op te merken. Ben tegelijkertijd niet te streng voor jezelf, want verandering kost tijd. Dat betekent dat het niet meteen hoeft te gaan zoals je wilt, maar je wél onderweg bent. Deze uitdaging is voor jou, ouder die gaat voor onvoorwaardelijke liefde. Are you in or are you out? Het stuur is van jou.