Reageer óf antwoord jij op je kind? Mijn actiematige mini-gids geeft inzicht én houvast

‘Het verschil tussen reageren en antwoorden is slechts een pauze’. Yep, lees dat nog eens. En laat ‘t eens rustig landen. Bewust. Met al je aandacht erbij. Nu we het toch over die bewuste aandacht hebben: dat is nou preciés wat ik met zo’n pauze bedoel. En wat ‘antwoorden’ in mijn ogen een stuk krachtiger maakt dan ‘reageren’. Waar je bij reageren namelijk direct, primair, reactief of automatisch handelt, is antwoorden gefocust op bewust reageren, respons geven, bedachtzaam antwoorden en intentioneel handelen. Dus… ben jij een ‘reageerder’ of toch een ‘antwoorder’ in de relatie met je kind? Tijd voor een persoonlijk onderzoekje…

Situatieschets: ben jij team #1 of team #2?

Oké, ga mentaal eens terug naar een moment dat je kind iets deed of zei wat je niet zo leuk vond. Misschien stootte deze per ongeluk een glas wat over je heen, riep ‘ie iets kwetsends of was deze aan het lezen, terwijl ‘ie eigenlijk in bed hoorde te liggen. Het maakt niet uit welke situatie, als deze maar iets bij je triggerde. Vertel: weet je nog wat jouw reactie was? Reageerde je bijvoorbeeld direct (“Wat doe je nou joh?!” / “Let op je woorden jij!” / “Stop daarmee!”) of antwoordde je met een pauze, opgevolgd door begrip, zelfreflectie en een bedachtzaam antwoord (“Hoe komt het dat...?” / “Wat zie ik nu?” / “Ik begrijp het dat je…”)? Zit je in team #1? Dan is er goed nieuws: er is veel ruimte om te groeien en de band met je kind te versterken. Zit je in team #2? Ook dan is er goed nieuws. Dat betekent namelijk dat je nu al goed nadenkt en doordachte keuzes maakt in het geven van je reactie. Nope, ik strooi in dit geval dus niet met ‘goed’ of ‘fout’. We gaan voor groei, want - net zoals onze kids - zijn ook wij ouders nooit uitgeleerd.

5 x verschillen tussen reageren en antwoorden

Of je nu (overwegend) in team #1 of team #2 zit: het is altijd waardevol om te reflecteren op je eigen gedrag en reacties. We zijn immers de grote voorbeelden voor onze kleintjes, wat zo’n leerproces een echte win-winsituatie maakt. Twijfel je over jouw reacties naar je kind? Dan is het mogelijk dat je stiekem toch in team #1 zit. Je reacties kunnen dan namelijk op de automatische piloot gegeven worden, waardoor je er nu geen actieve herinnering aan hebt (en dan bedoel ik niet de variant van Rutte ;-)). Om het verschil tussen reageren en antwoorden duidelijk te maken, zet ik vijf voorbeelden naast elkaar. Grote kans dat dit extra helderheid creëert voor je.

Onthoud: achter elke actie zit een dieper liggende emotie

Je snapt na het lezen van bovenstaande verschillen vast dat ik een groot fan ben van antwoorden. ;-) Uit ervaring weet ik dat het écht niet altijd makkelijk is, omdat kids het je soms nu eenmaal best lastig kunnen maken. Het helpt mij om in zo’n geval te realiseren dat elke actie een uiting van emotie is. Dus: hoe pijnlijk, kwetsend, vervelend of grof een reactie ook is: er zit een dieper liggend gevoel onder. Weet je als ouder die zere plek te vinden (= bewustzijn), dan wordt het steeds een beetje makkelijker om te antwoorden (= bewuste reactie). Interessant onderwerp voor je? Lees dan zeker eens mijn blog over ‘Gedrag accepteren vs. gevoelens erkennen'.

Hoe reageren ‘reageert’ op de relatie met je kind

Terug naar reageren en antwoorden. Wist je namelijk dat wanneer je vaak of overwegend reageert (= directe/automatische reactie), dit invloed kan hebben op de relatie tussen je kind en jou? Het kan ervoor zorgen dat de verbinding afneemt - en de strijd juist toeneemt. Geen fijn idee, als je weet dat jij als ouder de ‘veilige basis’ van je kind hoort te zijn. En dat die spreekwoordelijke deur altijd open hoort te staan, wat er ook gaande is. Kruip zelf maar eens terug in je kinderhuidje. Hoe fijn vond jij het bijvoorbeeld dat je als kind geen drempel voelde om je emoties (van vrolijk tot verdrietig) bij je ouders kwijt te kunnen? Of misschien heb je deze basis juist niet gehad - en zie je dat als extra motivatie om jouw kind die basis juist wél te geven. Hoe dan ook: het is waardevol om allereerst te snappen waar zo’n respons eigenlijk vandaan komt, hoe dat door kan zetten naar een impulsieve reactie en hoe dat weer kan leiden tot negatieve (structurele) gevolgen. Ik neem je mee:

1. Triggers
   Iets/iemand/een situatie raakt je emotioneel, waardoor je niet-passend/buiten proportie op de situatie reageert. Het is vaak een pijnreactie uit het verleden.

2. Onmiddellijke reactie
   Je reageert impulsief/direct, zonder na te denken. Het zijn vaak hevige emoties die de overhand nemen en eruit komen. Het resultaat? Woede, frustratie of defensiviteit.

3. Negatieve gevolgen
   Zit je dan, met de gebakken peren - net zoals je kind. Deze schrikt en/of is bang voor je onvoorspelbare reactie. Vertrouwen kan beschadigen en de relatie verslechteren.

4. Impact in de relatie
   Impulsieve reacties zijn voor je kind lastig te begrijpen en kunnen de verbinding verbreken. Dit gaat vaak ten koste van het kunnen zijn van die ‘veilige basis’.

5. Interne stress
   Voor jou als ouder kan het leiden tot stress en vervelende emoties. Denk aan schuld, schaamte of spijt. En dat heeft weer invloed op je zelfbeeld en -vertrouwen.

6. terug naar #1 
   Lees: jullie draaien ongewild rondjes in een vicieuze cirkel van heen-en-weer getrigger en reageren. Het sluipt erin en wordt zo ongewild een hardnekkig patroon.

Verandering ligt bij jou, niet bij je kind

Als gevoelsRijke ouders zijn we het zonder twijfel met elkaar eens: die vicieuze cirkel van heen-en-weer getrigger en reageren? Weg ermee! Helaas is dat makkelijker gezegd dan gedaan, want om hieruit te komen is bewuste inspanning nodig. Ook hierbij geldt: het is aan ons ouders om dit patroon te doorbreken - niet aan onze kids. Yep, ook als ze zich af en toe onmogelijk gedragen (want hey: iets met het goede voorbeeld geven). Als eerste is het dus belangrijk dat we naar ons eigen handelen kijken - en inzien dat we hierin iets moeten veranderen. Daar is ‘ie weer: die bewustwording dus. Je moet je eigen triggers herkennen én ermee aan de slag gaan. En nogmaals: da’s niet makkelijk, maar er zijn wel manieren om dit makkelijker te maken. Dat brengt me bij de mini-gids ‘Reageren of Antwoorden’, die ik speciaal ontwikkelde voor ouders die behoefte hebben aan een helpende hand. Je gaat het namelijk zelf doen, maar je hoeft het niet alléén te doen. 🙂

Tip: mini-gids ‘Reageren of Antwoorden’

Yep, de mini-gids ‘Reageren of antwoorden’ dus! Een hulpmiddel dat zorgt voor inzicht in jouw gedrag (reageren of antwoorden?), tools geeft om hiermee aan de slag te gaan én die zorgt voor een bewuste mindset. Alles zodat je in de toekomst - met genoeg oefenen - éxtra trots op je bewust reagerende zelf kan zijn. Én zo het goede voorbeeld aan je kind geeft. De inhoud van de mini-gids:

• Uitleg (yep, nóg meer dan in dit artikel)

• Context in kaart: reageren en antwoorden

• Heldere praktijkvoorbeelden en situatieschetsen

• Aan de slag #1: werkblad ‘Reageren of Antwoorden’

• Het negatieve patroon dieper uitgelicht

• Aan de slag #2: het negatieve patroon doorbreken

• Aan de slag #3: een praktische oefening

• 9 x tips om het negatieve patroon te doorbreken

• Aan de slag #4: mijn hulpplan (jouw persoonlijke houvast dus)

Jouw persoonlijke naslagwerk voor groei

Zie het als een persoonlijk naslagwerk waarin bewust lezen, leren en doén elkaar vinden. Een document wat je zelf gaat invullen, zodat je die bewustwording creëert, inzichten krijgt en altijd een plan hebt waarop je kan terugvallen. Enne… mag ik je nóg een waardevolle tip geven? Vul het document niet digitaal in, maar print ‘m uit en krabbel ‘m ouderwets vol met pen. Waarom? Niet alleen omdat je er dan een offline momentje van maakt (is welkom in deze digitale tijd), maar ook omdat onderzoek laat zien dat schrijven met de hand beter is voor je geheugen dan typen op een toetsenbord. Iets met meer verbindingen tussen de hersengebieden die betrokken zijn bij leren en onthouden. Yep, je slaat de informatie beter op en leert op die manier een stukje sneller. Doe ermee wat je wilt. 🙂

[DOWNLOAD MINI-GIDS REAGEREN OF ANTWOORDEN]

GevoelsRijke afsluiter: hoe waardevol is het als jij als ouder nóg meer verbinding kan creëren met je kind? Op een manier dat jij er niet alleen zélf van groeit - maar je kind ook? Je weet wel: zodat deze kan opgroeien tot een gevoelsRijke volwassene - in een wereld waar alle emoties welkom zijn? Win, win, win! Door ‘reageren’ (=impulsief) te vervangen door ‘antwoorden’ (=bedachtzaam) zet je hier een grote en duurzame stap in. Of zoals Stephen Covey wijs verwoordt: ‘in de rust tussen stimulans en respons schuilt de vrijheid en kracht om onze reactie te kiezen. Dé plek waar onze groei en geluk liggen.’ Ik zeg: ‘omarmen’ die hap. Op naar nog meer groei en geluk… voor onszelf en onze kids!